Tərəvəz noxudu bitkisində orqanların yaranmasına və məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri
Maarif Yusifov Almədəd |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Ələmdar Əsgərov Tağı |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Fəxrəddin Ağayev Nifi |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Məqalədə tərəvəz noxudu bitkisində vegetativ və generativ orqanların (çiçək, paxla və dənin) əmələ gəlməsinə, eləcə də məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri nəticələri əks etdirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdi ki, torpaq quraqlığı tərəvəz noxudunda yarpaq, çiçək, paxla və dənin əmələ gəlməsinə mənfi təsir göstərərək onların sayının azalmasına, eləcə də yarpaq səthi sahəsinin kiçilməsinə səbəb olmuşdur. Həmçinin aşkar edilmişdir ki, torpaq quraqlığının təsirindən paxlaların uzunluğu qısalmış, eni isə əksinə, bir qədər artmış və nəticədə bu, dənin iriləşməsinə və 1000 ədəd toxumun çəkisinin yüksəlməsinə gətirib çıxarmışdır. Tədqiqat nəticələri göstərmişdir ki, suvarılmayan quraqlıq sahədə ilk paxlaların əmələ gəlməsi suvarılan sahəyə nisbətən 15 gün tez baş vermiş və bütövlükdə bitki öz vegetasiya müddətini daha tez başa vurmuşdur ki, bu da bitkilərin yayın yüksək temperaturunun nəticəsində yaranan torpaq və hava quraqlığının məhvedici təsirindən özlərini qoruma vasitəsi kimi çıxış edir. Torpaq quraqlığı həmçinin, məhsulun strukturuna – bir bitkidə paxlaların sayına, ölçülərinə paxlalarda dənin çəkisinə və sayına, 1000 dənin kütləsinə, eləcə də məhsuldarlığa ciddi təsir göstərir. Öyrənilən sortnümunələrində məhsuldarlığın azalması sortların bioloji təbiətindən asılı olaraq müxtəlif olmuş və nümunələr üzrə 7,3 – 38,8% təşkil etmişdir. Bu zaman məhsuldarlığın ən böyük azalması 82/3 nümunəsində (38,8%), ən kiçik azalması isə Ranniy 301 sortunda qeydə alınmışdır. Alınmış nəticələr əsasında 82/3 sortnümunəsinin quraqlığa azdavamlı olmasına görə onun intensiv tipli yüksək məhsuldar sort kimi becərilməsi tövsiyə olunmuşdur.
Müəllifin başqa məqaləsi yoxdur!
-
Müstəqillik illərində Azərbaycanda kənd təsərrüfatına yararlı torpaqların istifadəsində struktur transformasiyalarının statistik təhlili
R. Quliyev, T. Mustafayeva • UOT: 332.36, 338.43 • 2023 -
Naxçıvan Muxtar Respublikasında kənd təsərrüfatının davamlı inkişafının maliyyələşməsi mexanizmləri
T. Məmmədzadə • UOT: 338.43, 336.02, 336.6 • 2023 -
Aqrar emal sənayesinin perspektiv inkişaf amillərinin dəyərləndirilməsi
Y. Abayev • UOT: 338.43, 338.45:663/664 • 2023 -
Aqrar sahənin inkişafında sahibkarlıq ekosisteminin rolu
V. Abbasov, C. Qocamanov • UOT: 338.43, 63.33 • 2023 -
Kənd təsərrüfatı torpaqları üzrə vergitutmanın xüsusiyyətləri
R. Əhmədov • UOT: 332.38, 336.226.2 • 2023 -
Taxıl bazarının tənzimlənməsi sahəsində beynəlxalq təcrübə
C. Allahverdiyeva • UOT: 338.43, 339.5 • 2022 -
Aqrar sahədə rəqabətqabiliyətlilik: dayanıqlı inkişaf kontekstində nəzəri yanaşmaların təhlili
N. Hacıyev • UOT: 338. 43.01, 338.432 • 2022
-
ISO 21001:2018 standartının Azərbaycan Respublikasında tətbiqi təcrübəsi: əsas həllər və yanaşmalar
Q. Şərifov • UOT: 332.24 • 2022 -
Kənd təsərrüfatının maliyyə təminatının yaxşılaşdırılması istiqamətləri
M. Tükanov • UOT: 336.02:336.6, 338.43 • 2022 -
Ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması məsələləri
T. Səfərli • UOT: 338.439, 338.439.053 338.439.6 • 2022 -
İnnovasiyalı inkişafın investisiya təminatı: aqrar-sənaye sahələrinin xüsusiyyətləri
F. İbrahimov • UOT: 338.43, 338.434 • 2022 -
Müasir şəraitdə baramaçılığın inkişaf meyilləri
G. Səlimova, A. Səlimova • UOT: 338.43, 338.43.02, 338.436.3 • 2022 -
Azərbaycan Respublikasında aqrar sahənin dayanıqlı inkişaf prinsipləri baxımından tənzimlənməsi
F. Fikrətzadə, P. Əliyev • UOT: 338.43, 338.43.02 • 2022 -
Subtropik bitkiçilik məhsulları istehsalının innovativ texnologiyalar əsasında genişləndirilməsi istiqamətləri
N. Qasımova • UOT: 338.43; 332.146 • 2022 -
Qida təhlükəsizliyi tələblərinin pozulmasının iqtisadi təsirlərinin qiymətləndirilməsi
C. Bəbirova • UOT: 338.43, 339.543 • 2022
Ramiz. İsgəndərov
Azərbaycan Texniki Universiteti “İqtisadiyyat və statistika” kafedrası
i.e.d., professor