Tərəvəz noxudu bitkisində orqanların yaranmasına və məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri
Maarif Yusifov Almədəd |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Ələmdar Əsgərov Tağı |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Fəxrəddin Ağayev Nifi |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Məqalədə tərəvəz noxudu bitkisində vegetativ və generativ orqanların (çiçək, paxla və dənin) əmələ gəlməsinə, eləcə də məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri nəticələri əks etdirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdi ki, torpaq quraqlığı tərəvəz noxudunda yarpaq, çiçək, paxla və dənin əmələ gəlməsinə mənfi təsir göstərərək onların sayının azalmasına, eləcə də yarpaq səthi sahəsinin kiçilməsinə səbəb olmuşdur. Həmçinin aşkar edilmişdir ki, torpaq quraqlığının təsirindən paxlaların uzunluğu qısalmış, eni isə əksinə, bir qədər artmış və nəticədə bu, dənin iriləşməsinə və 1000 ədəd toxumun çəkisinin yüksəlməsinə gətirib çıxarmışdır. Tədqiqat nəticələri göstərmişdir ki, suvarılmayan quraqlıq sahədə ilk paxlaların əmələ gəlməsi suvarılan sahəyə nisbətən 15 gün tez baş vermiş və bütövlükdə bitki öz vegetasiya müddətini daha tez başa vurmuşdur ki, bu da bitkilərin yayın yüksək temperaturunun nəticəsində yaranan torpaq və hava quraqlığının məhvedici təsirindən özlərini qoruma vasitəsi kimi çıxış edir. Torpaq quraqlığı həmçinin, məhsulun strukturuna – bir bitkidə paxlaların sayına, ölçülərinə paxlalarda dənin çəkisinə və sayına, 1000 dənin kütləsinə, eləcə də məhsuldarlığa ciddi təsir göstərir. Öyrənilən sortnümunələrində məhsuldarlığın azalması sortların bioloji təbiətindən asılı olaraq müxtəlif olmuş və nümunələr üzrə 7,3 – 38,8% təşkil etmişdir. Bu zaman məhsuldarlığın ən böyük azalması 82/3 nümunəsində (38,8%), ən kiçik azalması isə Ranniy 301 sortunda qeydə alınmışdır. Alınmış nəticələr əsasında 82/3 sortnümunəsinin quraqlığa azdavamlı olmasına görə onun intensiv tipli yüksək məhsuldar sort kimi becərilməsi tövsiyə olunmuşdur.
Müəllifin başqa məqaləsi yoxdur!
-
Kənd təsərrüfatı məhsulları bazarında qiymət fərqinin aradan qaldırılması: beynəlxalq həllər və ən uğurlu təcrübələr
A. Qədəşov • UDC: 338.43, 631.15, 631.17 • 2023 -
Azərbaycanda buğdanın məhsuldarlığına təsir edən əsas amillərin təhlili və ekonometrik qiymətləndirilməsi
T. Musayev, C. Həsənov • UOT: 338.43, 330.15, 633.11, 519.862.6 • 2024 -
Kənd təsərrüfatında nəzarət və auditin təşkili
S. Quliyeva • UOT: 33.336/63 • 2024 -
Azərbaycanda kənd təsərrüfatının digər sahələrlə qarşılıqlı əlaqələrinin qiymətləndirilməsi
T. Musayev • UOT: 338.43, 330.44, 303.725.34 • 2024 -
Bioloji aktivlər üzrə məsrəflərin kapitallaşdırılması əməliyyatlarının uçotunun təkmilləşdirilməsi
V. Mehdiyev • UOT: 338.43, 338.512: 636/637 • 2024 -
Qida sənayesində istehsal əlaqələrinin tənzimlənməsi
V. Abbasov, T. Qorçiyeva • UOT: 63.33, 330.54, 330.554 • 2024 -
Kənd təsərrüfatı istehsalçılarının maliyyə vasitələrinə çıxış imkanlarının genişləndirilməsi mexanizmləri
R. Alıyev • UOT: 338.43: 336.7, 336.77 • 2024 -
Heyvandarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda ISO 9001:2015 standartının tətbiqi: təcrübə və tövsiyələr
Q. Şərifov • UOT: 006.35; 001.891; 631.1 • 2024
-
Effektiv tənzimləmə yolu ilə soğan itkisinin azaldılması: soğan təchizat zəncirinin kompleks qiymətləndirilməsi
P. Əliyev • UOT: 338.23, 338.43 • 2024 -
Azərbaycanda qoyunçuluğun tarixi keçmişi, müasir vəziyyəti və inkişaf perspektivləri
R. İsgəndərov, F. Rüstəmov • UOT: 636/639, 338.439 • 2024 -
Azərbaycan Respublikasında meyvəçilik sektorunun ixrac tendensiyaları: müqayisəli təhlil
Y. Axundov • UOT: 338.43, 339.5, 634.1 • 2024 -
Buğda üzrə özünütəminetmə və onun ərzaq təhlükəsizliyində rolu
N. Şalbuzov • UOT: 338.436633/635, 338.439.68 • 2023 -
Kənd təsərrüfatı əlavə dəyərinə təsir edən iqtisadi və iqlim faktorlarının ekonometrik qiymətləndirilməsi
T. Musayev • UOT: 330.45, 338.43 • 2023 -
Aqrar sahədə indeksli sığorta: dünya təcrübəsinə və Azərbaycanda tətbiq imkanlarına baxış
X. Qafarlı • UOT: 338.43, 338.434: 368.5 • 2023 -
Aqrotexniki xidmətlərin və icarə haqqının texnikanın iş saatına görə dəyərləndirilməsi
İ. İsmayılov • UOT: 631.173 • 2023
Umxanım. Ağakişiyeva
Azərbaycan İnşaat və Memarlıq Universiteti, İnformasiya texnologiyaları və sistemləri kafedrası, müəllim