Tərəvəz noxudu bitkisində orqanların yaranmasına və məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri
Maarif Yusifov Almədəd |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Ələmdar Əsgərov Tağı |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Fəxrəddin Ağayev Nifi |
|
Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu | |
teti_az@mail.ru |
Məqalədə tərəvəz noxudu bitkisində vegetativ və generativ orqanların (çiçək, paxla və dənin) əmələ gəlməsinə, eləcə də məhsuldarlığa torpaq quraqlığının təsiri nəticələri əks etdirilmişdir. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində müəyyən edilmişdi ki, torpaq quraqlığı tərəvəz noxudunda yarpaq, çiçək, paxla və dənin əmələ gəlməsinə mənfi təsir göstərərək onların sayının azalmasına, eləcə də yarpaq səthi sahəsinin kiçilməsinə səbəb olmuşdur. Həmçinin aşkar edilmişdir ki, torpaq quraqlığının təsirindən paxlaların uzunluğu qısalmış, eni isə əksinə, bir qədər artmış və nəticədə bu, dənin iriləşməsinə və 1000 ədəd toxumun çəkisinin yüksəlməsinə gətirib çıxarmışdır. Tədqiqat nəticələri göstərmişdir ki, suvarılmayan quraqlıq sahədə ilk paxlaların əmələ gəlməsi suvarılan sahəyə nisbətən 15 gün tez baş vermiş və bütövlükdə bitki öz vegetasiya müddətini daha tez başa vurmuşdur ki, bu da bitkilərin yayın yüksək temperaturunun nəticəsində yaranan torpaq və hava quraqlığının məhvedici təsirindən özlərini qoruma vasitəsi kimi çıxış edir. Torpaq quraqlığı həmçinin, məhsulun strukturuna – bir bitkidə paxlaların sayına, ölçülərinə paxlalarda dənin çəkisinə və sayına, 1000 dənin kütləsinə, eləcə də məhsuldarlığa ciddi təsir göstərir. Öyrənilən sortnümunələrində məhsuldarlığın azalması sortların bioloji təbiətindən asılı olaraq müxtəlif olmuş və nümunələr üzrə 7,3 – 38,8% təşkil etmişdir. Bu zaman məhsuldarlığın ən böyük azalması 82/3 nümunəsində (38,8%), ən kiçik azalması isə Ranniy 301 sortunda qeydə alınmışdır. Alınmış nəticələr əsasında 82/3 sortnümunəsinin quraqlığa azdavamlı olmasına görə onun intensiv tipli yüksək məhsuldar sort kimi becərilməsi tövsiyə olunmuşdur.
Müəllifin başqa məqaləsi yoxdur!
-
Ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsində aqrar əsaslı klasterlərin rolu
X. Quluyeva • UOT: 334.75, 338. 436, 338.439 • 2022 -
Lerik rayonunda çayçılığın inkişaf perspektivləri
C. Nüsrətzadə • UOT: 338.43, 633/635 • 2022 -
Torpaq və su ehtiyatlarının qorunması və yaxınlaşdırılması
B. Cəfərzadə • UOT: 332.37, 556 • 2022 -
Kənd yerlərinin dayanıqlı inkişafı və yaşayış səviyyəsinin yaxşılaşdırılması
E. Ələkbərov • UOT: 332.338.49:911.37 • 2022 -
Azərbaycanda aqrar sahənin inkişafında informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi
G. Bədirzadə • UOT: 631.145:004, 338.43 • 2020 -
Aqrar sahənin dayanıqlı inkişafında sığorta mexanizminin rolu
Ç. Abışova • UOT: 33. 336.2: 338.4 • 2022 -
Kür-Araz ovalığının işğaldan azad olunmuş ərazilərinin fitosenozları
Ş. Əfəndiyeva, A. Hüseynova • УДК: 58.009, 58.02 • 2022 -
Kənd təsərrüfatının kooperasiya və inteqrasiya əlaqələri: müasir yanaşmalar və inkişaf meyilləri
V. Abbasov, A. Hüseynli • UOT: 334.73, 338.43, 631.115 • 2020
-
Koronavirus pandemiyasının ərzaq təhlükəsizliyinin dayanıqlılığına təsiri
Ə. Cəlilov • UOT: 339.97, 334.34. • 2022 -
Aqrar sahədə audit fəaliyyətinin rolu
N. Həsənova • UOT: 336.67, 338.43 • 2022 -
Aqrouber Xidmət Sisteminin mühəndis-metodoloji əsasları
İ. İsmayılov • UOT: 631.173 • 2020 -
İqlim dəyişmələri şəraitində suvarma əkinçiliyində su və torpaq ehtiyatlarından istifadənin informasiya təminatı məsələləri
M. Rzayev • UOT: 004, 330.15, 332.362, 633/635 • 2020 -
Aqrar sığorta münasibətlərinin inkişafı və sığorta şirkətlərinin fəallığının artırılması
H. Ağayev • UOT: 368.01:368.1:368.07 • 2021 -
İşğaldan azad olunan ərazilərdə kənd təsərrüfatının inkişaf istiqamətləri
L. Cabbarlı • UOT: 332.1, 338.49 • 2022 -
Aqrar sahədə kiçik və orta sahibkarlığın maliyyə resursları ilə təminatı
S. Əhmədov • UOT: 334.7, 338.4, 336:368 • 2022 -
GOSSYPIUM H. növündən olan introduksiya okunmuş və yerli pambıq sortlarının duz (NaCl) stresinə davamlılıqlarının tədqiqi
R. Məmmədrzayeva, S. Eldarov, E. Xəlilov, F. Kərimov • UOT: 631.21.51. 659.632.11 • 2022
Fuad. İbrahimov
“Sosial-iqtisadi və Ekoloji Tədqiqatlar Mərkəzi” İctimai Birliyinin iqtisadi məsələlər üzrə eksperti
i.ü.f.d.
Pərviz. Əliyev
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin Tədqiqatlar departamentinin direktoru,
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin dissertantı
Famil. Rüstəmov
Elm və Təhsil Nazirliyinin İqtisadiyyat İnstitutu, “Aqrar sektorun iqtisadi problemləri” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi
i.ü.f.d., dosent