Orta illik temperatur göstəricilərinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına təsirinin dəyərləndirilməsi
 |
Həmzə Xəlilov Ağakişi, i.e.d., professor |
| Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzi, direktorun müşaviri | |
| hamza_xelilov@mail.ru |
Tədqiqat Azərbaycan ərazisində atmosfer temperaturlarının orta illik səviyyəsinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dinamikasına təsirinin öyrənilməsinə yönəlib. Araşdırma 1992-2022-ci illərin məlumatları üzrə taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinin orta illik temperaturlardan asılılığının polinom əmsallı xətti reqressiya modelinin qurulması əsasında aparılıb. Müəyyən olunub ki, orta illik temperaturun taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinə təsirində hədd effekti özünü büruzə verir. Orta hava temperaturunun yüksəlməsi müəyyən səviyyəyədək taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına artma istiqamətində təsir göstərir və bu zaman temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın artımının miqyas etibarilə azalması meyli formalaşır. Müvafiq kritik həddi keçdikdən sonra isə temperatur səviyyəsinin yüksəlməsi məhsuldarlığa aşağı düşmə istiqamətində təsir göstərir və bu halda temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın azalması miqyasının böyüməsi meyli yaranır. Model əsasında orta illik temperatur göstəricilərində dəyişikliklərin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının ixtisar olunması amilinə çevrilə bilməsi həddinə dair dəyərləndirmələr aparılır.
Azərbaycanda aqrar istehsalın artım templəri: dinamikasının xüsusiyyətləri və resurs amillərinin rolu
Xülasə Məqalədə Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi şəraitində həyata keçirilmiş əsaslı aqrar islahatlardan sonra kənd təsərrüfatı istehsalının ...
Kənd təsərrüfatında enerji istehlakı: səmərəlilik və dayanıqlılıq kontekstlərində baxış
Məqalədə Azərbaycan Respublikasının kənd təsərrüfatında enerji istehlakının dinamikası təhlil olunur. Göstərilir ki, aqrar sahədə ilkin enerji resursları sərfinin nisbətən ...
Kənd təsərrüfatında dayanıqlı intensivləşdirmə: post-transformasiya reintensivləşdirmə şəraitində imkanlar
Xülasə Müasir şəraitdə dayanıqlı intensivləşdirmə kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın dinamik yüksəldilməsinin ətraf mühitın qorunması tələblərinin gözlənilməsi və ...
Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlardan dayanıqlı istifadə mexanizmləri
Xülasə Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlardan (KTT) dayanıqlı istifadənin təmin olunması bu sahədə adekvat mexanizmlərin formalaşdırılması ilə bağlıdır. Məqalədə qeyd ...
Modern dəyər zəncirinə keçid şəraitində kənd təsərrüfatı məhsulları bazarında rəqabət mühitinin xüsusiyyətləri
Məqalədə müasir şəraitdə aqrar-ərzaq sistemlərində bazar strukturlarının spesifik cəhətlərinə və bunların rəqabət mühitinə təsiri məsələlərinə baxılır. Əsas diqqət ...
-
Müasir şəraitdə qlobal iqlim dəyişikliklərinin ərzaq təminatına təsiri
A. Qurbanzadə • UOT: 504.32, 631.1 • 2025 -
ISO standartlarının yaşıl transformasiyada rolu
Q. Şərifov • UOT: 332.02, 504.05, 504.06 • 2025 -
Qida məhsullarının istehsalında yaşıl texnologiyaların tətbiqinin stimullaşdırılması
N. Rəhimov • UOT: 338.432, 338.439, 504.06 • 2025 -
Kənd təsərrüfatının ixtisaslaşması və regionlarda aqrar məhsullar bazarının inkişafı
C. Səfərov, E. Quliyev • UOT: 332.13, 338.436, 339.1 • 2025 -
İqlim dəyişikliklərinin kənd təsərrüfatında məhsul istehsalına təsir istiqamətləri
N. Muradov • UOT: 504.05, 504.32, 504.37, 631/635 • 2025 -
Kənd təsərrüfatı məhsullarının satış bazarlarının inkişaf amilləri
X. Cavadzadə • UOT: 338.433, 338.439.5 • 2025 -
İqlim dəyişikliklərinin kənd təsərrüfatı sahələrinə təsiri
K. Məmmədova • UOT: 631.1, 632.92, 632.95 • 2025 -
Azərbaycanda fermerlərin istehsal vasitələrinə çıxışında kənd təsərrüfatı kooperativlərinin rolu
A. Əzimov • UOT: 338.43, 339.5, 339.543 • 2025
-
Rəqabət modelləri və aqrar sahədə bazar gücləri
A. Bayramov • UOT: 330.34, 338.43 • 2025 -
Azərbaycan Respublikasında istehsal olunan malların beynəlxalq elektron ticarətə inteqrasiyası: imkanlar və çağırışlar
A. Qədəşov • UOT: 338.43, 631.15, 631.17 • 2025 -
Kənd təsərrüfatı məhsulları bazarında qiymət fərqinin aradan qaldırılması: beynəlxalq həllər və ən uğurlu təcrübələr
A. Qədəşov • UDC: 338.43, 631.15, 631.17 • 2023 -
Multispektral peyk təsvirləri əsasında otlaq sahələrində biokütlənin (otun) miqdarının hesablanması
Ə. Yaşar • UOT: 528.8.04, 633.2.033 • 2024 -
Quraqlığın kənd təsərrüfatı məhsuldarlığına təsirinin qiymətləndirilməsi: monitorinq və uyğunlaşmaya uzaqdan zondlama yanaşması
K. Məmmədova • UOT: 332.1, 528.8, 633/635 • 2024
İbrahim. Cəfərov
Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin rektoru
AMEA-nın müxbir üzvü, k.t.e.d., professor
Hüseynağa. Əsədov
Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi, Dendrologiya İnstitutu
b.ü.f.d., dos