Necə kömək edə bilərik?

Məqalə, müəllif və s.

Orta illik temperatur göstəricilərinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına təsirinin dəyərləndirilməsi

Həmzə Xəlilov Ağakişi, i.e.d., professor

hamza_xelilov@mail.ru

4276 ­ ­ AZ ­ ­ 45. Oktyabr 2024 ­ ­­ ­ : qlobal iqlim dəyişiklikləri orta illik temperatur kənd təsərrüfatı taxıl əkinlərinin məhsuldarlığı temperatur göstəricilərinin təsirində hədd effekti

Tədqiqat Azərbaycan ərazisində atmosfer temperaturlarının orta illik səviyyəsinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dinamikasına təsirinin öyrənilməsinə yönəlib. Araşdırma 1992-2022-ci illərin məlumatları üzrə taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinin orta illik temperaturlardan asılılığının polinom əmsallı xətti reqressiya modelinin qurulması əsasında aparılıb. Müəyyən olunub ki, orta illik temperaturun taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinə təsirində hədd effekti özünü büruzə verir. Orta hava temperaturunun yüksəlməsi müəyyən səviyyəyədək taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına artma istiqamətində təsir göstərir və bu zaman temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın artımının miqyas etibarilə azalması meyli formalaşır. Müvafiq kritik həddi keçdikdən sonra isə temperatur səviyyəsinin yüksəlməsi məhsuldarlığa aşağı düşmə istiqamətində təsir göstərir və bu halda temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın azalması miqyasının böyüməsi meyli yaranır. Model əsasında orta illik temperatur göstəricilərində dəyişikliklərin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının ixtisar olunması amilinə çevrilə bilməsi həddinə dair dəyərləndirmələr aparılır.

DİGƏR YAZILARI

 

Azərbaycanda aqrar istehsalın artım templəri: dinamikasının xüsusiyyətləri və resurs amillərinin rolu

Xülasə Məqalədə Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi şəraitində həyata keçirilmiş əsaslı aqrar islahatlardan sonra kənd təsərrüfatı istehsalının ...

Kənd təsərrüfatında enerji istehlakı: səmərəlilik və dayanıqlılıq kontekstlərində baxış

Məqalədə Azərbaycan Respublikasının kənd təsərrüfatında enerji istehlakının dinamikası təhlil olunur. Göstərilir ki, aqrar sahədə ilkin enerji resursları sərfinin nisbətən ...

Kənd təsərrüfatında dayanıqlı intensivləşdirmə: post-transformasiya reintensivləşdirmə şəraitində imkanlar

Xülasə Müasir şəraitdə dayanıqlı intensivləşdirmə kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın dinamik yüksəldilməsinin ətraf mühitın qorunması tələblərinin gözlənilməsi və ...

Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlardan dayanıqlı istifadə mexanizmləri

Xülasə Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlardan (KTT) dayanıqlı istifadənin təmin olunması bu sahədə adekvat mexanizmlərin formalaşdırılması ilə bağlıdır. Məqalədə qeyd ...

Modern dəyər zəncirinə keçid şəraitində kənd təsərrüfatı məhsulları bazarında rəqabət mühitinin xüsusiyyətləri

Məqalədə müasir şəraitdə aqrar-ərzaq sistemlərində bazar strukturlarının spesifik cəhətlərinə və bunların rəqabət mühitinə təsiri məsələlərinə baxılır. Əsas diqqət ...

MƏQALƏLƏR - PDF

 

MÜƏLLİFLƏR

 

Cover
Qalib. Şərifov

“Aqrar Tədarük və Təchizat” ASC-nin Keyfiyyətin idarəedilməsi şöbəsinin müdiri, ISO standartları üzrə ekspert

  i.ü.f.d.  

Cover
Nizami. Qafarov

Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin doktorantı

  i.ü.f.d., dosent  

Cover
Ruhiyyə. Qəmbərova

Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti

  i.ü.f.d.  

Cover
Nəcibə. Hacıyeva

Bakı Dövlət Universiteti

  i.ü.f.d.  

Cover
Mənzər. Nəsibova

baş elmi işçi

   

Cover
Hüseynağa. Əsədov

Azərbaycan Respublikasının Elm və Təhsil Nazirliyi, Dendrologiya İnstitutu

  b.ü.f.d., dos  

Cover
İbrahim. Cəfərov

Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetinin rektoru

  AMEA-nın müxbir üzvü, k.t.e.d., professor  

Cover
Andrey. Popoviç

Kənd Təsərrüfatı və Qida İqtisadiyyatı İnstitutu, Varşava, Polşa

  e.n.  

Cover
Aytəkin. Hüseynli

Bakı Dövlət Universitetinin doktorantı

   

Cover
Natiq. Cavadov

Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti

  i.e.d., professor  

Cover
Akif. Vəliyev

Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzi, elmi katib

  i.ü.e.d.  

Cover
Abbas. Səfərov

Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin dissertantı

   

Cover
Abrehet. Mehari

Efiopiya Dövlət Qulluğu Universitetinin müəllimi

   

Cover
Fəxrəddin. Ağayev

Tərəvəzçilik Elmi Tədqiqat İnstitutu

   

Cover
Zakir. Quliyev

Bakı Biznes Universiteti

  i.ü.f.d.  

Cover
Şövkət. Yusufova

Azərbaycan Kooperasiya Universiteti

  i.ü.f.d., dosent