Orta illik temperatur göstəricilərinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına təsirinin dəyərləndirilməsi

Tədqiqat Azərbaycan ərazisində atmosfer temperaturlarının orta illik səviyyəsinin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dinamikasına təsirinin öyrənilməsinə yönəlib. Araşdırma 1992-2022-ci illərin məlumatları üzrə taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinin orta illik temperaturlardan asılılığının polinom əmsallı xətti reqressiya modelinin qurulması əsasında aparılıb. Müəyyən olunub ki, orta illik temperaturun taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının dəyişilməsinə təsirində hədd effekti özünü büruzə verir. Orta hava temperaturunun yüksəlməsi müəyyən səviyyəyədək taxıl əkinlərinin məhsuldarlığına artma istiqamətində təsir göstərir və bu zaman temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın artımının miqyas etibarilə azalması meyli formalaşır. Müvafiq kritik həddi keçdikdən sonra isə temperatur səviyyəsinin yüksəlməsi məhsuldarlığa aşağı düşmə istiqamətində təsir göstərir və bu halda temperaturların yüksəlməsinə uyğun olaraq məhsuldarlığın azalması miqyasının böyüməsi meyli yaranır. Model əsasında orta illik temperatur göstəricilərində dəyişikliklərin taxıl əkinlərinin məhsuldarlığının ixtisar olunması amilinə çevrilə bilməsi həddinə dair dəyərləndirmələr aparılır.