Quraqlığın kənd təsərrüfatı məhsuldarlığına təsirinin qiymətləndirilməsi: monitorinq və uyğunlaşmaya uzaqdan zondlama yanaşması
Könül Məmmədova Lətif |
|
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin doktorantı | |
hesenlikonul95@gmail.com |
Quraqlıqlar şiddətindən və müddətindən asılı olaraq müxtəlif təsirlərə malikdir. Kənd təsərrüfatında quraqlıq məhsulun çatışmazlığına və məhsuldarlığın azalmasına səbəb ola bilər. Bu baxımdan kənd təsərrüfatında quraqlığın məhsuldarlığa təsiri ilə bağlı tədqiqatların aparılması mütləqdir. Ayrı-ayrı sahələrdən qlobal miqyaslara qədər məhsul məhsuldarlığına dair məlumatlar fermerlər və dövlət siyasəti üçün vacibdir. Regional kənd təsərrüfatı statistikası kimi məhsuldarlıq məlumatlarının mövcud mənbələrində çox vaxt lazımi məkan və zaman təfərrüatı yoxdur. NDVI (Normallaşdırılmış Fərq Bitki Örtüyü İndeksi) kimi uzaqdan zondlamadan əldə edilən vegetasiya indeksləri (VI) empirik modelləşdirmə yanaşmaları vasitəsilə məhsuldarlığı effektiv şəkildə qiymətləndirə bilər. Bu tədqiqatda məhsuldarlığı təxmin etmək üçün peyk şəkillərini təhlil edərək bir neçə indeks tətbiqi həyata keçirilib. İstifadə olunacaq məlumatlar açıq mənbəli “Sentinel-2” görüntüləri, reqressiya təhlili üçün proqram “Python” və işləmək üçün tələb olunan platforma “Google Earth Engine”dir. Daha yüksək rezolyusiyaya malik şəkillərin işlənməsi aşağı ayırdetmə təsvirlərinə nisbətən daha çox hesablama resursları tələb edir. Həmçinin bulud hesablamalarının və “Google Earth Engine” kimi açıq giriş hesablama portallarının yaranması ilə hesablama xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Bu texnologiyalar peyk şəkillərinin emalını daha qənaətcil edib. NDVI (bitkilərin yaşıllıq ölçüsü), NDMI (Normallaşdırılmış Fərq Rütubət İndeksi) və SMI (Torpağın Nəmlik İndeksi) məlumatları 3 il ərzində bir neçə əkin sahəsi (Azərbaycanın Ağsu rayonunun ərazisi) üçün hesablanıb. Həmin əraziyə də quraqlıq indeksi tətbiq edilib və nəticədə quraqlıq illərdə məhsuldarlığın aşağı olduğu müəyyən edilib. Burada məqsəd Azərbaycanda iqlim dəyişikliyinin məhsuldarlığa təsirini araşdırmaq və bunun iqtisadiyyata təsirini öyrənməkdir.
-
Aqrobiznes məhsullarının reallaşdırılması sistemində struktur dəyişikliklər
A. Şükürova • UOT: 330. 339.1:339.3 • 2020 -
Azərbaycanda üzüm və şərab ixracının mövcud vəziyyəti və artırılması imkanları
S. Vəliyeva • UOT: 631.2. 663.2 • 2019 -
Kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafının qeyri-neft ixracının artmasına təsiri
S. Vəliyeva • UOT: 338.43, 339.5 • 2021 -
Bitkiçilik məhsulları ixracında qeyri-ənənəvi sahələrin potensialının reallaşdırılması
S. Vəliyeva • UOT: 338.43, 633/635:339.5 • 2021 -
Kənd təsərrüfatında su ehti̇yatlarından i̇sti̇fadəni̇n aktual problemləri̇ və səmərəli̇li̇yi̇ məsələləri̇
M. Rzayev • UOT: 631.587. 631.6.02. 631.95. 338.054. • 2022 -
Aqrar sferada istehsal potensialından istifadə səviyyəsinin qiymətləndirilməsi
V. Əmrahov • UOT: 338.43 • 2020 -
Əlavə dəyər vergisinin kənd təsərrüfatında investisiya fəallığına təsirinin nəzəri və praktiki aspektləri
B. Əhmədov • UOT: 338.43, 336.027, 336.22 • 2020 -
Bazar münasibətləri şəraitində kənd təsərrüfatının maddi-texniki bazasının inkişaf mexanizmi
S. Məhərrəmova • UOT: 330. 338. 32 • 2020
-
Kənd təsərrüfatında sahibkarlığın iqtisadi səmərəliliyinin meyarları və göstəriciləri
N. Mirzəyev • UOT: 338.432, 338.435 • 2021 -
Kənd təsərrüfatında alternativ maliyyə alətlərindən istifadə imkanları
S. Ağayev • UOT: 336.77, 338.43 • 2021 -
Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal xərclərinin aşağı salınması istiqamətləri
E. Quliyev • UOT: 330.4. 338.5 • 2020 -
Aqrar sahədə səmərəliliyin inteqral göstəricilərinin müəyyən edilməsinin metodoloji məsələləri
N. Qafarov • UOT: 338.43, 332.1 • 2021 -
Qi̇da sənayesi̇ sahələri̇ni̇n i̇nki̇şaf pri̇ori̇tetləri̇
V. Abbasov, T. Qorçiyeva • UOT: 63. 33. • 2022 -
Azərbaycan Respublikasında kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarının ixracının dövlət tənzimləməsinin nəticələrinin qiymətləndirilməsi
P. Əliyev • UOT: 338.43, 339.5, 339.543 • 2021 -
Aqrar sahədə bazar infrastrukturunun inkişaf mexanizmi
M. Məmmədova • UOT: 338.431.4 • 2020 -
Aqrar sahədə rəqəmsal mühitin formalaşmasinin əsas amilləri və təcrübi aspektləri
R. Balayev • UOT: 63. 51. 33. • 2020
Umxanım. Ağakişiyeva
Azərbaycan İnşaat və Memarlıq Universiteti, İnformasiya texnologiyaları və sistemləri kafedrası, müəllim
Famil. Rüstəmov
Elm və Təhsil Nazirliyinin İqtisadiyyat İnstitutu, “Aqrar sektorun iqtisadi problemləri” şöbəsinin aparıcı elmi işçisi
i.ü.f.d., dosent