Quraqlığın kənd təsərrüfatı məhsuldarlığına təsirinin qiymətləndirilməsi: monitorinq və uyğunlaşmaya uzaqdan zondlama yanaşması
Könül Məmmədova Lətif |
|
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin doktorantı | |
hesenlikonul95@gmail.com |
Quraqlıqlar şiddətindən və müddətindən asılı olaraq müxtəlif təsirlərə malikdir. Kənd təsərrüfatında quraqlıq məhsulun çatışmazlığına və məhsuldarlığın azalmasına səbəb ola bilər. Bu baxımdan kənd təsərrüfatında quraqlığın məhsuldarlığa təsiri ilə bağlı tədqiqatların aparılması mütləqdir. Ayrı-ayrı sahələrdən qlobal miqyaslara qədər məhsul məhsuldarlığına dair məlumatlar fermerlər və dövlət siyasəti üçün vacibdir. Regional kənd təsərrüfatı statistikası kimi məhsuldarlıq məlumatlarının mövcud mənbələrində çox vaxt lazımi məkan və zaman təfərrüatı yoxdur. NDVI (Normallaşdırılmış Fərq Bitki Örtüyü İndeksi) kimi uzaqdan zondlamadan əldə edilən vegetasiya indeksləri (VI) empirik modelləşdirmə yanaşmaları vasitəsilə məhsuldarlığı effektiv şəkildə qiymətləndirə bilər. Bu tədqiqatda məhsuldarlığı təxmin etmək üçün peyk şəkillərini təhlil edərək bir neçə indeks tətbiqi həyata keçirilib. İstifadə olunacaq məlumatlar açıq mənbəli “Sentinel-2” görüntüləri, reqressiya təhlili üçün proqram “Python” və işləmək üçün tələb olunan platforma “Google Earth Engine”dir. Daha yüksək rezolyusiyaya malik şəkillərin işlənməsi aşağı ayırdetmə təsvirlərinə nisbətən daha çox hesablama resursları tələb edir. Həmçinin bulud hesablamalarının və “Google Earth Engine” kimi açıq giriş hesablama portallarının yaranması ilə hesablama xərcləri əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Bu texnologiyalar peyk şəkillərinin emalını daha qənaətcil edib. NDVI (bitkilərin yaşıllıq ölçüsü), NDMI (Normallaşdırılmış Fərq Rütubət İndeksi) və SMI (Torpağın Nəmlik İndeksi) məlumatları 3 il ərzində bir neçə əkin sahəsi (Azərbaycanın Ağsu rayonunun ərazisi) üçün hesablanıb. Həmin əraziyə də quraqlıq indeksi tətbiq edilib və nəticədə quraqlıq illərdə məhsuldarlığın aşağı olduğu müəyyən edilib. Burada məqsəd Azərbaycanda iqlim dəyişikliyinin məhsuldarlığa təsirini araşdırmaq və bunun iqtisadiyyata təsirini öyrənməkdir.
-
Aqrar-sənaye sahəsində innovasiya proseslərinə əsaslanan dayanıqlı inkişafın təmin edilməsi istiqamətləri
T. Hüseynov, F. Hüseynov • UDC: 338.22.01, 338.43 • 2020 -
Aqrar bazarın gömrük-tarif alətləri vasitəsilə tənzimlənməsi
S. Hacıyeva • UOT: 339.166.8 :330.543 • 2020 -
Arıçılığın inkişafı və onun turizmə təsiri
Y. Hümbətov, N. Cavadov • UOT: 63.637. 69:379.8 • 2020 -
Ağıllı kənd təsərrüfatı və innovasiya siyasətinin əsas istiqamətləri
M. Rzayev • UOT: 338.2, 338.43 • 2020 -
Azərbaycan Respublikasında damazlıq quşçuluğun inkişaf amilləri
E. Lətifova • UOT: 338.43, 636/637:338.23 • 2021 -
Azərbaycanda tütün istehsalı və emalının inkişaf istiqamətləri
Y. Sadıqov • UOT: 633/635, 664 • 2021 -
Kənd turizminin ölkənin sosial-iqtisadi inkişafına təsirlərinin dəyərləndirilməsi
A. Hüseyn • UOT: 338.48, 338.49, 379.8 • 2021
Savalan. Seyfəddinov
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun böyük elmi işçisi
aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru
Lotanna. Emediegwu
Mançester Universiteti, iqtisadiyyat fakültəsi, Böyük Britaniya; İlorin Universiteti, kənd təsərrüfatının iqtisadiyyatı fakültəsi, Nigeriya; İqtisadiyyat, siyasət və beynəlxalq ticarət fakültəsi, Mançester Paytaxt Universiteti, Böyük Britaniya
Tərlan. Qorçiyeva
Aqrar Tədqiqatlar Mərkəzinin dissertantı,
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun “Elmi Araşdırmalar Mərkəzi” departamentinin böyük mütəxəssisi
Ramiz. İsgəndərov
Azərbaycan Texniki Universiteti “İqtisadiyyat və statistika” kafedrası
i.e.d., professor